روش مطالعه درس دین و زندگی
یک روش مطالعه برای درس دین و زندگی
درس دین و زندگی جز درس هایی است که به تکرار و تمرین زیادی احتیاج دارد . اگر نگاهی بر سوالات کنکور بیاندازید متوجه خواهید شد که حدود 70 درصد سوالات را آیات و احادیث تشکیل می دهند و این نشان دهنده ی اهمیت آیات و احادیث می باشد . برای مطالعه درس دین و زندگی چند موضوع را مورد توجه قرار دهید .
1- متن کتاب درسی بسیار مهم است، حتما خط به خط متن کتاب درسی را مطالعه کنید و قسمت های مهم را برای خودتان مشخص کنید و زیر آن را خط بکشید و یا با ماژیک هایلایت کنید این کار به شما کمک میکند که برای دفعات بعدی سریع تر بتوانید نکات مهم را مرور کنید
2- به سراغ آیات کتاب درسی خود رفته و آنها را کامل یاد بگیرد و سعی کنید تجزیه و تحلیل شان کنید و رابطه آنها را با متن کتاب پیدا کنید
3- احادیث کتاب از اهمییت بالایی برخوردارند و یاد گیری آنها نیز مهم هستند حتما هم حدیث و هم منبع آن را به خوبی یاد بگیرید
4- حل تست و تمرین در درس دین و زندگی از اهمییت خیلی خیلی بالایی برخوردار است زیرا با پاسخ گویی به تعداد تست زیاد ، میتواند به بالا رفتن درصد شما در این درس و فراگیری سریع تر کمک بسیار بکند
5- حتما از خودتان آزمون بگیرید پیش نهاد میکنم از کتاب آبی تعدادی تست را مشخص کنید و در پایان هر هفته از خودتان آزمون بگیرید .

روش مطالعه ی دین و زندگی برای کنکور
همان طور که می دانید درس دین و زندگی کنکور با ضریب ۳، اهمیت ویژه ای دارد و جزء درس های مهم به حساب می آید. کنکوری ها بعد از چندین بار خواندن و مرور کردن و تست زدن، احساس می کنند نمی توانند آن طور که شایسته است درصد بالایی را کسب کنند و اگر بفهمندهم، دیر متوجه شده اند و جمع کردن درس دین و زندگی در روزهای آخر قدری سخت خواهد بود، لذا پیشنهاد می شود داوطلب محترم موارد ذیل را به دقت بخواند و روش خواندن و مرور و تست زدن خود را اصلاح کند:
۱- آیات و روایات:
یکی از مباحث خیلی خیلی مهم در کنکور دین و زندگی، آیات و احادیث و روایات است. چه متن فارسی و چه متن عربی آن تقریبأ بالای ۶۰ درصد سؤالات کنکوررا شامل میشود و اگر کسی این قسمت را به صورت حرفه ای و دقیق مطالعه نکند بیشترین نمره را از دست داده است. مثلأ در کنکور ریاضی و زبان و هنر ۹۰، ۱۸ سؤال و در کنکور تجربی ۱۵ سؤال و در کنکور انسانی ۱۳ سؤال مربوط به این بخش بوده است. این تعداد بسیارزیاد،اهمیت این موضوع را بیشتر آشکار می کند. در خواندن آیات و روایات به این نکات توجه کنید:
۱- موضوع اصلی آیه را بدانید( سرتیتر اصلی درس یا پاراگراف اصلی یا فرعی)
۲- این آیه اززبان چه کسی و یا چه کسانی است؟
۳- این آیه در باره چه کسی و یا چه کسانی است؟
۴- این آیه خطاب به به چه کسی یا چه کسانی است؟
۵- این آیه برای چه زمانی است؟ ( قیامت- برزخ- دنیا) = ظرف تحقق آیه کدام است؟
۶- کلمات کلیدی آیه کدام است؟
۷- با کدام آیه و حدیث و شعر دیگری ارتباط معنایی دارد؟
۸- حتمأ پاراگراف بالا یا پایین آیه که با آیه ارتباط دارد مرور شود.
۹- آیه با چه کلماتی شروع و با چه کلماتی پایان یافته است؟
۱۰- دانستن ترجمه دقیق آیه
۱۱- آیاتی که در اندیشه و تحقیق آمده است:
# این بخش هم خیلی اهمیت دارد که تقریبأ بیشتر داوطلبان از آن غافل می شوند. در کنکور ریاضی و کنکور تجربی و هنر ۹۰، ۴ سؤال و در کنکورانسانی ۹۰، ۵ سؤال و در کنکور زبان ۹۰، ۳ سؤال آمده است، لذا تأکید می شود حتمأ بخش اندیشه و تحقیق را خوب مرور کنید.
ولی متأسفانه فقط ۲۵ درصد داوطلبان، این بخش را مطالعه می کنند و از این ۲۵ درصد فقط تقریبأ نیمی می توانند به سؤالات این بخش پاسخ بدهند. پس کسانی که می خواهند درصد بالایی را بیاورند باید این بخش را حتمأ حتمأ ودقیق دقیق بخوانند.
۲- متن درس: برای به دست آوردن درصدی مناسب از درس دین و زندگی حتمأ باید خط به خط کتاب را جوری بخوانید که تمام کلمات کلیدی، سرتیترها و ………. را حفظ حفظ باشید و بتوانید کتاب را در ذهن داشته باشید( یک نوع حافظه تصویری) مثلأ این سرتیتر است، این آیه است و بعد از آن چه جملاتی و چه کلماتی آمده است، خلاصه این که باید در ذهن شما «ملکه» بشود و به قول امروزی ها تو ذهن «اسکن» بشود.
۳- خواندن یا تست زدن:
در درسی مانند «دین و زندگی» خواندن دقیق و مرورهای پی در پی می تواند خیلی کارساز باشد و تست زدن در اولویت بعدی است. یعنی ۷۰ یا ۸۰ درصد خواندن و ۲۰ یا ۳۰ درصد، تست زدن است. خیلی خیلی تأکید می شود که خواندن باید از روی کتاب درسی باشد نه از روی جزوه یا کتاب کمک درسی، یا حداقل ابتدا تسلط کافی روی کتاب درسی داشته باشیم. وسپس از جزوات و یا کتب درسی بهره بگیریم، بدون تسلط کافی بر کتاب اصلأ مرور جزوات و ……… تأکید نمی شود. برای تست زدن از کتاب خوبی که تست های سراسری داخل وخارج- آزاد- سنجش- آموزش و پرورش و تألیفی های مناسب و همانند سؤالات کنکور دارد استفاده کنید. در تست زدن حتمأ نشان گذار کردن تست ها را فراموش نکنید. تست غلط(غ)– درست- نزده(ن)- تستی که با شک زده اید(ش) و……. تا بتوانید در مطالعه های بعدی آن تست های خاص وعلامت گذاری شده را مرور کنید.
# بعضی از دانش آموزان می گویند که ما وقتی” دین و زندگی” می خوانیم، زود فراموش می کنیم باید چه کار کنیم؟
اولأ درس خواندن به ویژه درس دین و زندگی با یکبار و دوبار خواندن ما را به جایی نمی رساند(شاید بعضی از درس هاراباید ده بار یاحتی بیشتر خواند). خواندن و مرور کردن این درس باید به صورت آهسته و پیوسته باشد.
ثانیا تست زدن،و با علاقه خواندن، وپیدا کردن نقاط ضعف و قوت و ………. می تواند ما را در دقت خواندن و کیفیت مناسب خواندن کمک کند و هیچ وقت ناامید نشوید. با پشتکار بارها مرور کنید تا همه مطالب در ذهن شما ملکه بشود.
۴- تجربه هایی در مرور و تست زدن:
الف)علت ومعلول
در این چند سال اخیر تست ها و گزینه هایی را مشاهده می کنید که با تعبیر« علت و معلول» به کار رفته است که باید به معنای این کلمات توجه ویژه ای کرد. « علت» به معنای: سبب- باعث و ……… است و « معلول» به معنای: نتیجه- پیامد- بازتاب – مولود- میوه- ثمره و ……… است.
چند مثال برای معلول:
۱- عدم غم و اندوه و حزن معلول ایمان به خدا آخرت وعمل صالح است.( ص ۶۲ دین و زندگی ۲)
۲- بازماندن از کاروان فلاح و کمال معلول پرورش دادن ریشه های گناه در خود است. ( ص ۴۶ دین و زندگی ۲)
۳- پیش بینی عاقبت ازدواج توسط پدر و مادر معلول تجربه و پختگی آنان است.(ص ۲۱۸ دین و زندگی ۳)
۴- قوی تر و بیش تر شدن عبودیت انسان در پیشگاه الهی معلول درک بهتر فقر و نیازمندی است.(ص ۸ پیش دانشگاهی)
۵- باید دقت کنیم همین جملات را می توان با علت بازنویسی کرد:
۱- ایمان به خدا و آخرت و عمل صالح علت عدم غم و اندوه و حزن است.
۲- پرورش دادن زمینه های گناه در خود علت بازماندن از کاروان فلاح و کمال است.
۳- تجربه وپختگی پدر و مادر علت پیش بینی عاقبت ازدواج است.
۴- درک بهتر فقر و نیازمندی علت قوی تر و بیش تر شدن عبودیت انسان در پیشگاه الهی است.
# جزوه علت و معلول در سایت موجود است.
# شبیه به الفاظ «علت و معلول» کلماتی مثل«شرط و مشروط» و «تابع و متبوع» تحقق در گرو………. نیز در تست های کنکور دیده شده است که تقریبأ مثل « علت و معلول» است.
مثال برای شرط و مشروط:
مقرب درگاه الهی شدن و مسجود فرشتگان شدن انسان مشروط(معلول) آراسته شدن به کرامت های اخلاقی است.(ص ۵۳ دین و زندگی ۲)
# به کلمات اگر در متن فارسی و کلمه “ان” به معنای” اگر” در متن آیات دقت بیشتری کنید که می تواند به صورت شرط و مشروط بیاید.
مثال برای تابع و متبوع:
توسعه فعالیت های اختیاری انسان تابع معرفت به تقدیر الهی است که برخاسته از حکمت است. (ص ۷۰ پیش) (سؤال ۷۲ کنکور تجربی ۹۰)
مثال برای تحقق …….. در گرو:
تحقق تجلی ایمان و عمل صالح در گرو شنیدن دعوت انبیا است. ( ص ۴۲ دین و زندگی ۲)
ب) تقدم و تأخر ( مقدم و مؤخر)
در بخش هایی از کتاب دین و زندگی تقسیم بندی هایی وجود دارد که « ترتیب » در آن اهمیت دارد یا در آیات کلماتی به ترتیب آمده است که بایستی به آن ها توجه ویژه ای داشت. در این نوع سؤالات از کلمات« تقدم و تأخر» یا« مقدم و مؤخر» استفاده می شود یا در سؤال می آید، به ترتیب کدام صحیح است.( دقت شود)
مثال برای تقدم و تأخر:
از دقت در آیه شریفه……… و منهم من یستمعون الیک ……… به تقدم حجت باطن به حجت ظاهر که عقل وسیله فهم پیام الهی است پی می بریم( ص ۲۰ و ۲۱ و ۲۵ دین و زندگی ۳ و سؤال ۶۱ کنکور ریاضی ۹۰) و مانند آن (سؤآل ۶۱ کنکور زبان ۹۰)
مثال برای مقدم و مؤخر:
جمله « فاذا هم قیام ینظرون» مرتبط است با « ثم نفخ فیه اخری» و نورانی شدن زمین که بروز واقعیت حوادث گذشته بر زمین است. مقدم بر وضع« کتاب» است.(ص ۸۷ و ۸۸ ، دین و زندگی ۲ و سؤال ۵۶ هنر ۹۰)
ج) من- الذین
در آیاتی که کلمات « من – الذین» به کار رفته دقت کنید در باره چه کسانی است(مؤمنان – کافران- متقین و …….) و سرانجام آنان چیست.
مثال:
۱- من آمن بالله و الیوم الاخر و عمل صالحأ لا خوف علیهم و لا هم یحزنون
۲- ان الذین لایرجون لقاءنا و رضوا……. اولئک مأواهم النار………
# نمونه های دیگری در صفحه ۶۷ سوم « من یعص الله ……ضلالأ مبینأ و ص ۱۹۸ سوم« من کان یرید……….. و من تاب ……..(ص ۵۰ و ۵۱ پیش) و ……….
د) کلمات قال- قالوا
# آیاتی که با «قل» آغاز شده معمولأ خطاب به پیامبر(ص) است ولی باید بدانیم« قال» را چه کسی گفته است و « قالوا» را چه کسانی گفته اند و دقت کنیم در کجا گفته اند یا می گویند.
مثال برای قل: قل لا أسألکم ………(خطاب به پیامبر(ص)( ص ۱۱۹ سوم)
مثال برای قل: قال ربنا الذی اعطی ……..(حضرت موسی گفت در مقابل فرعون)( ص ۱۶ سوم)
مثال برای قالوا: قالوا کنا مستضعفین فی الارض ….. گناهکاران می گویند در برزخ( ص ۷۹ دوم)
ه) ذلک
این عبارت یک حالت نتیجه گیری دارد و باید بدانیم به کدام آیه بر می گردد.
مثال: ۱- ذلک تقدیر العزیز العلیم—– و الشمس تجری لمستقر لها(ص ۶۹ پیش)
۲- ذلک ادنی ان یعرفن———- یدنین علیهن فی جلابیبهن (ص ۱۴ دوم)
۳- مثال ازکی لهم—— یغضوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم (ص ۱۴۵ دوم)
# و نمونه های دیگر آن نیز در صفحات ۶۸ دوم و ص ۱۱۹ سوم و…. می باشد.
و)ل به معنای «برای» در آیات حالت نتیجه گیری دارد.
مثال اول: لتعملوا عدد السنین و الحساب ( برای این که شمار سال ها حساب وقت هابدانید که نتیجه آیه« و قدره منازل» است. (ص۲۰ دوم)
مثال دوم: لتبتغوا من فضله ( برای این که از فضل او بجویید) ( ص ۱۷۱ دوم) که نتیجه آیه« و تری الفلک …. » است.
مثال سوم: لیعلم الله الذین امنوا……….
که نتیجه« تلک الایام نداولها بین الناس» است. ( ص ۱۰۶ سوم)
ز)دانستن کلمات مترادف
گاهی در تست به جای آوردن دقیق کلمه کتاب از کلمات مترادف آن بهره می جویند گویی که می خواهند بفهمند که داوطلب کلمات را حفظ کرده است یا مفهوم را فهمیده است.
مثال اول: روح بعد غیر مادی انسان است. در گزینه ها به جای غیر مادی از کلمه «مجرد» استفاده شده است. (سراسری زبان ۹۰) ( درس ۴ دوم)
مثال دوم: در بیان آیه «معتد اثیم» متجاوز گناهکار آمده است. گام فراتر نهادن از حدود الهی.( سراسری ۸۷ خارج از کشور ) ( درس ششم دوم)
با تمرین و ممارست و مرور پی در پی و مستمر کم کم می توان روش ایده آل خواند درس دین و زندگی را به دست آورد و در نتیجه تسلط کافی را برای دست یابی به درصدی مطلوب و مناسب به دست آورد.
امیدوارم که این نوشته هر چند کوتاه و مختصر برای شما عزیزان مفید بوده باشد. در انتها از شما عزیزان می خواهم که نظرات خود را با ما مطرح سازید. برایتان آرزوی موفقیت و سربلندی و پیروزی از درگاه احدیت خواهانم.
روش مطالعه درس دین و زندگی:
دانش آموزنی که قصد دارند درس دین وزندگی را برای کنکور بخوانند را می توان به سه دسته تقسیم کرد : 1- عدهای احساس میکنند که سه کتاب دین وزندگی فقط خواندنی است که با حفظکردن مفاهیم، آن هم در ایام نزدیک به کنکور میتواننددر این آزمون موفق باشند .
2- برخی سریع به سراغ کتابهای تست موجود در بازار میروند و فکر می کنند با زدن تست ها می توانند ، موفق شوند
3-
اما دسته سوم، افرادی هستند که میدانند که در چند سالهی اخیر
بالاخص دو سال گذشته، دستیابی به درصد کامل (100٪) تقریباً کاری سخت و
شاید دور از دسترس بوده است، پس خود را مواجه با یکسری سؤالات
کلیشهای و حفظی محض نمیدانند. بلکه به این باور رسیدهاند که برای
موفقیت می بایست تسلط کامل بر مفاهیم کتاب داشته تا بتوانند درصد بالائی
در کنکور احراز نمایند .اینان می دانند که درس دین وزندگی ضریب 3داشته و
سؤالات مفهومی سه سال دبیرستان در حجم سنگین 42 درس گنجاندهشده است
که همه ی این دلایل دست به دست هم میدهند که برای رسیدن به موفقیت
،روشی نو در نحوهی صحیح مطالعه را بدست آورده و عملی سازند .
تعداد تقریبی تست های کنکور:
درتمام موارد ، 9تست از 25 تست درس دین و زندگی در کنکور سراسری را سوالات سال دوم دبیرستان تشکیل می دهد.و همچنین در اکثر موارد 9تست از 25 تست دین و زندگی را سوالات سال سوم دبیرستان تشکیل می دهد.و دراکثر موارد 7تست از 25تست درس دین و زندگی را سوالات معارف پیش تشکیل میدهد. تذکر این مطلب نیز لازم است که در سال های گذشته بیش از 66 درصد پرسش های دین و زندگی و تست ها ، آیات و روایات بوده است . به عنوان مثال از مجموعه 125 تست پنج گروه آموزشی ( انسانی ، ریاضی ، تجربی ، هنر و زبان سال 87 ) 83 تست و بصورت جزئی از 25 تست انسانی 16 تست ، ریاضی 16 تست ، تجربی 18 تست ، هنر 16 تست و زبان 17 تست آیه و روایت طرح شده است
از چه کتابی کار مطالعه را شروع کنیم؟
در اینجا
بهطور خاص نمیتوان به کتابی خاص با تأکید ویژه اشاره کرد، چرا که ممکن
است عدهای از داوطلبان به تبعیت از دبیران خود مجبور به مطالعهی
کتابی خاص باشند. اما بهصورت کلی، توصیهای که میتوان کرد، بررسی دین و
زندگی 4 که تا حدودی به خاطر نزدیکی زمان حال به امتحانات نهایی، در
ذهن ما باقی است، برای شروع مناسب است و در ادامه، آغاز مطالعهی دین و
زندگی 2 که به علت فاصلهگرفتن از سال دوم دبیرستان نیاز به مطالعه و
بررسی دارد.
نحوه مطالعه صحیح
این مهمترین سؤال بررسیهای ما میباشد، لذا مباحث مطرحشده در معارف را به سه دسته تقسیم میکنیم.
• دستهی اول: احاطه بر مفهوم کلی و هدف درس بعلاوه تسلط بر متن درس
• دستهی دوم: فهم آیات با تسلط کامل بر ترجمهها و اهداف آنها
• دستهی سوم: فهم هدف روایات، متن آنها و همچنین ارتباط با درس
هر درسی، هدف خاص برای خود دارد، ابتدا متن درس را با دقت باید بررسی کرد، پس از پایان درس سؤالات مربوط به اندیشه و تحقیقها یا تفکر در آیات و تطبیقهای حذف نشده از آزمون سراسری را نیز مطالعه میکنیم تا چیزی از قلم نیفتد.
توجه 1: نکتهای که حائز اهمیت و ذکر است، روش صحیح مطالعهی هر بخش میباشد. هنگام مطالعهی متن درس باید دقت کرد که ما با سعی در حفظکردن مطالب مانند امتحان نهایی نداریم. پس پیشنهاد این است که هر بند یا پاراگراف، یا مطالب مرتبط با آن را بهصورت مجزا یا داخل کروشه [ ] دستهبندی کنید، آن جمله یا مطلب را مطالعه کنید سپس در یک زمان کوتاه آن نکته را تجسم کنید. توجه داشته باشید که از جزء به کل بهراحتی میتوان رسید و اگر زمانی نیاز به چینش این مطالب کنار یکدیگر باشد، شما تسلط لازم را دارید، در عین حالی که اگر نکته یا لغت مهمی در اثنای آن کروشه یا پرانتز وجود داشته باشد یا مارکرکردن (ماژیکهای رنگی) یا مشخصکردن توسط خودکار یا مداد ، کاملاً در ذهن میماند و اگر سؤال به صورت یک جاخالی از متن کتاب طرح شود، بهراحتی قابل پاسخگویی است.
توجه 2: به ذهن داشته باشید، محور کار حتماً باید کتاب درس باشد .
متن درس :
شما باید درس های دینی راجوری بخوانید که
برتمام مطالب کتاب مسلط باشید. حالا ممکن بپرسید از کجا میشود فهمید درس
را از بر شده اید ؟ این با تست زنی مشخص نمیشود بلکه باید یک نفر به
صورت شفاهی تمامی مطالب را از شما بپرسد و شما هم از اول تا آخر درس
را شروع کنید به توضیح دادن که برای این کار باید خیلی خوب متن های درس را
خوانده باشید!!!
تذکر ۱ : سخت ترین سوالات دینی کنکور سوالاتیست که از علت و معلوم - تابع و متبوع - تحقق و در گرو ، مطرح میشوند و عموما بچه ها یا این سوالات را جواب نمیدهند یا بصورت شانسی جواب میدهند . اکنون چند ساله ایست که در کنکور همیشه از علت و معلول سوال میاید . تحقق و در گرو و تابع و متبوع هم احتمالا از این به بعد ، احتمالا در کنکور بیشتر میبینیم پس پیشنهاد میکنم توجه خاصی به این واژه ها بکنید و سعی کنید با تست زنی این مشکل را برطرف کنید. چند مثال ارائه می شود تا بهتر متوجه شوید .
1- در درس ۶ سال پیش صفحه ۷۰ داریم : هرچه انسان تقدیرات خدا را بیشتر بشناسد ( علت – متبوع ) انجام فعالیت های اختیاری او توسعه پیدا میکند ( معلول – تابع ). به عبارت دیگر : توسعه ی فعالیت های اختیاری انسان ( یا بهتراست بگوئیم وسعت اختیارانسان )تابعِ معرفت به تقدیرالهی است. ( سوال سال ۹۰ کنکور تجربی )
2- در آیه ی درس 5 سال پیش صفحه 50 داریم : تحقق بازگشت خداوند به سوی انسان در گروی توبه کردن انسان بعد از ستم کردنش و جبران آن با کار خوب است.
البته اگر با " تحقق "و در "گرو "یا "تابع و متبوع و "علت و معلول" فقط مشکل دارید میتوا نید ان را اینگونه تشخییص دهید و ان این که علت و متبوع و در گرو مثل هم هستند و معلول و تابع و تحقق هم مثل هم. مثلا در همین مثال بالا داریم :
توبه کردن انسان بعد از ستم کردنش و جبران آن با کار خوب ---------> علت و متبوع
بازگشت خداوند به سوی انسان ----------> معلول و تابع
تذکر ۲ : یک نکته ای که خیلی مهم هست این که ترتیب کلمات را در درسها خیلی درست به خاطر بسپارید.
مثلا در درس 1 سوم صفحه 11 آورده که : "زیرا راه درست زندگی آن راهی است که بتواند والاترین هدف را نشان دهد , از آینده خبر بدهد...راه رشد و تعالی را نشان بدهد و برنامه ی زندگی اجتماعی عادلانه و کرامت بخش ( اول عادلانه بعد کرامت بخش ) را عرضه کند ". یا در درس 4 سال سوم صفحه 54 داریم : همین زیبایی و شیرینی بیان ... سبب نفوذ خارق العاده ی این کتاب آسمانی در افکار و نفوس ( اول افکار بعد نفوس ) شده است. یا در درسِ ۵ سوم صفحه ۷۵ نوشته پیامبر اکرم (ص) واسطه ی همه ی خیرات و برکات مادی و معنوی ( اول مادی بعد معنوی ) به مخلوقات و ازجمله انسان هاست ( اول مخلوقات بعد انسان ها ) .
تذکر ۳ : دینی را باید خیلی خیلی دقیق بخوانید و گول ظاهر ساده ان را نخورید. در دینی مطالب زیادی وجود دارد که خیلی شبیه به هم هستند و اگر تست ها قدری جا به جا بشوند احتمال اشتباه انها خیلی زیاده وجود دارد . برای مثال:
1) رحمت الهی به خانه میاد --------> فرزندی که به دنیا میاد
2) برکت رحمت الهی ----------> پیامبر که با مردم نرم و مهربان شد
3) سایه رحمت الهی ----------> احساسات لطیف زن
4) مظهر رحمت الهی --------> انبیاء و ائمه
5) دروازه رحمت الهی ----------> توبه
6) واسطه رحمت الهی -----------> ولایت معنوی
سرچشمه ی خوبی ها و زیبایی ها -----------> خدا
سرچشمه ی تقدیر-------------> علم و حکمت
سرچشمه ی قضا -------------> اراده
سرچشمه ی هدایت و رستگاری -----------> حضرت فاطمه
سرچشمه ی آتش جهنم ------------> کافران و بت های آنها
مرگ از دیدگاه پیامبر -------> انتقال
از دیدگاه امام حسین-------> سعادت
از دیدگاه قاسم ---------> شیرین تر از عسل
از دیدگاه پیامبران الهی --------- > گذرگاهی به حیات برتر
زندگی عرصه ؟ -----------> تلاش برای عبودیت و بندگی ( توحید عملی )
زندگی صحنه ؟ ------------> انتخاب راه بندگی یا راه هوس
بالاترین درجه ی بهشت ------ > فردوس
برترین مقام بهشت -------- > رضا و خرسندی
بالاترین مرتبه ی نعمت های بهشتی ---------> لقاء و دیدار خدا
برای اینکه بتوانید اینجور سوالات را پاسخ دهید ، میتوانیداین نکته های مهم را در دفترچه یادداشت یا خلاصه نویسی تان بنویسید وهر از گاهی یک نگاهی به انها
بیندازید تا ملکه ذهنتا ن شود ، و دیگه اشتباه نکنید.
آیه ها
سخت ترین بخش دینی ، بخش ایات ان می باشد
،که تقریبا 70% کنکور را همه ساله تشکیل میدهند و توصیه میشود عزیزانی
که میتوانند حداقل برخی از آیات مهم را حفظ کنند . قلب معارف در آزمون
سراسری همین قسمت یعنی آیات میباشد. در مطالعه آیات دقت به چه نکته
ضروری است؟
1- ابتدا باید آیه را با ترجمهی آن خواند و بر آن تسلط پیدا کرد.
2-
سپس در مرحلهی بعد باید مفهوم مرتبط با آن آیه را فراگرفت، بهطوری
که بتوان تشخیص داد کلیت آیه و یا هر کدام از اجزای آن به چه نکتهای
اشاره دارند.
3- برخی مواقع در یک سری از آیات، میان خود آنها
نیز ارتباط دارد، یا از جهت مفهوم یا از لحاظ رابطهی علی و معلولی،
بهطور مثال در آیات شریفهی103 تا 105 سوره کهف سال سوم، درس پنجم،
زمانی که آیه مربوطه میخواهد زیانکارترین مردم در کارها را معرفی
کند، میفرماید:
«قُلْ هَلْ تُنَبِّئُکُمْ بالاخسرین اَعْمالاً
الَّذین ضَلَّ سَعْیَهُم فِیالحیاه الدُّنیا و هُمْ یَحْسَبونَ اَنَّهُم
یُحسِنونَ صُنعاً»
تا اینجای آیه، زیانکارترین افراد در کارها
معرفی میشوند، اما مهم ادامهی آیه است که اشاره به علت این امر میکند
و آن «اولئک الذین کفرو بایات ربهم و لقائه» میباشد که کفر به خدا و
قیامت علت اعمال این افراد است و ادامهی آیه و دیگر نکاتش.
4-
توجه به ارتباطات آیات با متن کتاب یا تیتر با آن موضوع و ارتباط با آیات و
روایات هممفهوم و حتی ارتباط با اشعار نیز قسمت بسیار مهم این دسته نکات
و سؤالات است.
علاوه بر این ، لازم وضروری است برای آیات یک سری نکته های مهم را متذکر شویم تا بهتر آیات را درک کنید .یک سری کلمه ها در آیات هستند که وقتی انها را دیدید باید یک سری قاعده در ذهنتان نقش ببندد . امیدوارم شما هم استفاده نمایید :
1)من و الذین
با دیدن یکی از این دو کلمه در هر آیه باید این سوال در ذهنتان بیاید که : 1- چه کسانی بودن؟ 2- چه سرانجامی داشتند ؟
درس ۵ سال دوم صفحه ۶۰
ان الذین لا یرجون لقاءنا و رضوا بالحیاه الدنیا و اطمانوا بها و الذین هم عن ایاتنا غافلون اولئک ماواهم النار بما کانوا یکسبون
در آیه (الذین) داریم پس در ذهنما ن میاید : چه کسانی و چه سرانجامی
چه کسانی؟کسانی که به دیدار خدا امید ندارند ( به معاد امید ندارند ) وبه زندگی دنیا راضی و به ان اطمینان کردند .
چه سرانجامی ؟سرانجامشا ن آتشی( دوزخی ) هست که به خاطر کارهای خودشان انها را درست ومهیا نموده اند .
پس
در سوالات کنکور میتوا ند بگوید ، سرانجام چه کسانی گرفتار دوزخ شدن، هست
،یا سرانجامِ افرادی که به دیدار خدا ( معاد ) اعتقاد ندارند ، چیست ؟.
درس ۵ سال سوم صفحه ۶۷
و من یعص الله و رسوله و فقد ضل ضلالا مبینا
در آیه (من) داریم
چه کسی ؟ کسی که خدا و پیامبرش را نافرمانی کند
چه سرانجامی ؟ در گمراهی آشکار افتاده است
پس
در سوال کنکور میتواند بگوید : ضلالا مبینا( گمراهی آشکار) مربوط به چه
کسانی میشود یا کسی که از خدا و رسولش نافرمانی میکنه چه سرانجامی دارد ؟
۲) ل ِ
هر جا در آیه (ل ِ) دیدید یعنی یک جور فلسفه ودلیل است.
درس ۷ سوم صفحه ۱۰۶
و تلک الایام نداولها بین الناس و لیعلم الله الذین ءامنوا یتخذ منکم الشهداء
در آیه (ل ِ ) داریم پس میشود ، گفت :
فلسفه ودلیل گردش ایام و روزها بین مردم :
الف ) معلوم شدن مومنان
ب)گرفتن شاهدانی از میان آنهاست
۳) حق
هر جا در آیه کلمه ی ( حق ) را دیدید ان آیه اشاره به هدف داری و حکیمانه بودن است.
درس 4 پیش صفحه 35
انا انزلنا الیک الکتاب بالحق...
فرستادن کتاب الهی ، هدف دار و حکیمانه است
۴) بنی آدم
هرجا در آیه دیدید کلمه ی بنی آدم امده ان آیه به یکسانی مقام و منزلت زن و مرد اشاره دارد.
درس 4 دینی پیش صفحه 36
الم اعهد الیکم یا بنی ءادم ان لا تعبدوا الشیطان انه لکم عدو مبین
به یکسانی منزلت زن و مرد اشاره دارد
۵)قال
با دیدن این کلمه درهر آیه ای باید تو ذهنتان بیای د که چه کسی ، کی و کجا ، به چه کسی چه چیزی رو گفته و ان شخص در جوابش چه گفته و شخص اول در جواب او یا ان چه گفته است .
درس ۷ سال دوم صفحه ۷۹
قالوا فیم کنتم قالوا کنا مستضعفین فی الارض قالوا الم تکن ارض الله واسعه فتهاجروا فیها
در قسمت اول داریم قالوا فیم کنتم پس (قال) داریم
چی کسی گفت ؟: فرشتگان
کِی و کجا گفتند ؟ : تو برزخ
به کی گفتند ؟ : به ظالمان
آنها در جواب فرشتگان چیه گفتند ؟: گفتند ما در سرزمینمان مستضعف بودیم.
فرشتگان در جواب انها چه گفتند ؟ : گفتند که آیا زمین خدا پهناور نبود که در ان مهاجرت کنید ؟
درس ۲ سال سوم صفحه 16
قال فمن ربکما یا موسی قال ربنا الذی اعطی کل شی ء خلقه و ثم هدی
در قسمت اول داریم قال فمن ربکما یا موسی …(قال) دیده میشود
چه کسی گفت ؟ : فرعون
به چه کسی گفت ؟ : موسی
چه چیزی گفت ؟ : گفت پروردگار شما چه کسی است ؟
موسی در جوابش چه گفت ؟: گفت پروردگار ما کسی است که هر چیزی را آفریده و سپس هدایتش کرده است .
۶) أ
تو آیاتی که با أ آغاز میشود باید 3 سوال از خودتان بپرسید : 1- خطاب به کیست ؟ 2- چه توحیدی است ؟ 3- اشاره به چیست ؟
درس 2 دینی پیش صفحه 20
افرایتم ما تحرثون اانتم تزرعونه ام نحن منشون
افرایتم النار التی تورون اانتم انشاتم شجرتها ام نحن المنشئون نحن جعلنا تذکرة و متاعا للمقوین
خطاب به چه کسی است ؟ طغیانگران و مشرکان
چه توحیدی ؟ افعالی شاخه ربوبیت
اشاره به چه چیزی دارد ؟ پرورش درخت و ایجاد آتش به اراده انسان است اما نه به طور مستقل
درس 4 دینی پیش صفحه 36
الم اعهد الیکم یا بنی ءادم ان لا تعبدوا الشیطان انه لکم عدو مبین
خطاب به چه کسی است ؟ انسان هوس باز
چه توحیدی ؟ توحید عملی
اشاره به چه چیزی دارد ؟ به میزانی که درجه اخلاص بالا رود راه نفوذ شیطان بسته می شود .
روایات :
1- در روایات باید متن آن را خوب فراگرفت، چرا که بعضاً سؤالاتی بهصورت جای خالی از متن روایات مطرح میشود.
2- قدم دوم ،فهم موضوع یا مفهوم مرتبط با آن روایات یا جملات متن یا آیات هممفهوم با آن است.
3-
بعضاً اشعار حذفنشده توسط سازمان سنجش مرتبط با آیات و یا مفهومی خاص
مورد سؤال قرار میگیرند، که تسلط روی مفهوم آنها ضروری است.
اندیشه و تحقیق یکی دیگه از سوالاتی که به نسبت برای دانش آموزا ن سخت است ، سوالات مربوط به اندیشه و تحقیق می باشد ،که بچه ها درست و حسابی انرا نمیخوانند . ( به خصوص سوالات مربوط به آیه که کتاب خود آیه را نیاورده است ) باید بدانید که بسیاری از اندیشه و تحقیق ها خیلی مهم هستند و شما باید آیاتی را که در بعضی سوالات اندیشه و تحقیق ها گفته شده می بایست مراجعه کنید و بخونید وحفظ باشید و بدانید کهدر ان سوال اندیشه و تحقیق درباره ان آیه چه گفته و چه چیزی را خواسته است . پس به سوالات اندیشه و تحقیق هم توجه خاصی بکنید چون میتواند درصد در س دین وزندگی شما را به ۱۰۰ برساند .
اگر در درس دینی معلم خوبی دارید یا داشتید که ،تمام نکات و پیام آیات را بشما بگوید ،درس را از روی کتابتان بخوانید وبعد تست بزنید. اگرمعلم خوبی در این درس ندارید میتوانید درس را به جای کتاب درسی از روی کتاب هائی که خلاصه درس ها را اورده اند ، بخونید و بعد سراغ تست زنی بروید . فقط نکته ای که هست این که در درس دینی را تا میتونید بخوانید و کمتر به فکر تست زنی باشید. پیشنهاد می شود ،چنانچه خلاصه نویسی دارید انها را مطالعه ومرور نمایید . این مسئله شما را خیلی کمک میکند ، مخصوصا هر چه به زمان کنکور نزدیک می شویم می توان از این طریق ، همه ی مطالب را دوره کرد .
* آیا توصیه به خلاصهنویسی میکنید؟
بله، حتماً. اما به
شرطی که خلاصهنویسی باشد. برخی دوستان با عنوان خلاصهنویسی اقدام به
نوشتن تمام مطالب بهصورت شاخهای میکنند. خلاصهنویسی به شرط عدم اتلاف
وقت مخصوصاً برای زمان دوره، امری بسیار مفید است و اصلاً بنده معتقدم
که شاخهبندی امری بسیار مفید در فراگیری است . این طبقهبندی به ما
کمک میکند که در هنگام دسترسی سریع، راحتتر بتوانیم به این اطلاعات
دست پیدا کنیم.
روش مطالعه درس دین و زندگی سال دوم
علیرضا دلشاد
سلام بر تمام دوستان عزیز و تلاشگر. در ادامه سلسله
مباحث آشنایی با شیوه و روشهای مطالعه دین و زندگی و بررسی درس به درس
نكات و چالشهای احتمالی پیشروی شما عزیزان در این شماره به بررسی دروس
كتاب دین و زندگی سال دوم میپردازیم.
پیش از آنكه به بررسی هر درس بپردازیم دانستن مطالب زیر برای ورود به كتاب
سال دوم ضروری است. توجه داشته باشید كه این كتاب حجم بسیار مهمی از آیات
را به خود اختصاص داده است و در مطالعه آیات شریفه توجه ویژهای را باید به
خرج دهید. ترجمه، ارتباط آیات با مفاهیم داخل درس، بررسی جز به جز هر آیه و
همچنین مفهوم و هدف كلی آن به صورت جداگانه، دقت داشته باشید. میان آیات
متن كتاب، تطبیقها، تفكرها، اندیشهها و تحقیقها و بهطور كلی تمام
تمارین و مباحث حذف نشده توسط سازمان سنجش دارای تفاوتی نیست و همه دارای
اهمیت بسیار بالایی هستند.
حال به بررسی دروس هر بخش میپردازیم:
درس اول و دوم: ساختار ظاهری این دو درس
ساده به نظر میرسد اما دقت كنید كه تستهای مطرح شده از این دروس از
مفهومیترین سوالها هستند، تمام مثالهای كتاب برای مفهومی خاص به كار
میروند كه علم به آن مفاهیم و ارتباط با آیات و هدف كلی دروس یعنی
نظاممند و هدفمندی عالم بسیار مهم است. اینكه تمام عالم هدفی واحد و
بازگشتی مشترك به سوی خداوند دارند و به هم متصلاند.
درس سوم و چهارم: فضای این دو درس با دروس
قبلی كاملا متفاوت است. تیترهای خاص و ارتباطشان با مفاهیم زیر آنها و
همچنین با آیات ابتدای درس بسیار به چشم میآیند. به خصوص درس چهارم و بخش
نخست آن كه به موانع رستگاری میپردازد. بخش دوم درس چهارم
فتح بابی است برای ورود به مبحث اصلی این كتاب ؟؟؟ معاد.؟؟ اثبات روح كه
ارتباط مثالها با مفهوم زیر آنها در بیان ثبات شخصیت بسیار مهم است.
درس پنجم: آغاز ورود به بحث مرگ و معاد است. در این درس پیامدهای هر نگرش و
روابط علی - معلولی حاكم بر آنها سوالات بسیار زیبایی را به ما نشان
خواهند داد. دقت كنید نكته آغازین ابتدای این نوشته پیرامون آیات در این
درس بسیار به چشم میخورد. مانند آیات 103 تا 105 سوره كهف و...
درس ششم: درسی است كه میتوان گفت یكی از
پایههای ثابت كنكور سراسری است. مباحثی در سه موضوع: 1.ضرورت تحقیق در باب
معاد 2.ضرورت وجود معاد و 3.امكان معاد. بهترین روش برای فهم این درس
خلاصهبرداری مختصر و مفید و دستهبندی مطالب پیرامون آنهاست، ارتباط آیات
با
هر موضوع نیز بسیار شسته و رفته و آشكاراست.
درس هفتم: توصیه میكنم ابتدا مطالب صفحه 81
را به خوبی بخوانید، سپس روایات مرتبط و پیامهای آنها و در پایان به
بررسی آیات و ارتباط آنها با مفاهیم و روایات بپردازید.
درس هشتم: برای این درس از مرحله اول قیامت
هر واقعه را بخوانید، آیه مرتبط با آن را در كنارش یادداشت كنید و مطالب
پیرامون هر واقعه را دستهبندی شده فرا بگیرید كه اگر به صورت سوال مطرح
شدند بتوانید ارتباط با آیه مربوطه و موضوع آن را به راحتی تشخیص دهید.
لازم است بدانید مباحث واقعه هفتم مرحله دوم قیامت دقت بیشتری میخواهد،
همچنین تقدم و تاخر وقایع.
درس نهم: در دو بخش قابل بررسی است. نخست
ویژگیهای دوزخ و بهشت و آیات مرتبط با آنها، مطالب هر قسمت را دستهبندی
كنید تا بدانید هر بند یا پاراگراف چه موضوعی را بیان میكند اما بخش دوم
این درس از حیث مفهوم مطروحه بسیار مهم است. بالاخص عینیت اعمال در قیامت
كه بهخوبی میتوانید با دیدی ویژه به آن مفاهیم را به خوبی فرا بگیرید.
این درس پایان اصل معاد در كتاب سال دوم است.
درس دهم: دوست عزیز دقت كنید كه فضای طرح
مطالب در این درس اندكی متفاوت میشود. آیه ابتدای درس به خوبی بررسی شود،
سپس تعریف توكل و مشخصات توكل حقیقی، همچنین مبنای توكل و علت تكیه بر
خداوند كه در آیه مربوطه بهخوبی به آن اشاره شده است.
درس یازدهم: درسی زیبا برای طرح تستهایی به
سبك معكوس. یعنی مطلبی طرح شود سپس موضوعی و تیتر مرتبط با آن را مورد
سوال قرار دهند. توصیه میكنم آثار محبت به خدا را به صورت خلاصهنویسی و
دستهبندی فرا بگیرید و از مثالهای مرتبط با محبت و نقش آن غفلت نكنید.
درس دوازدهم و سیزدهم: این دو درس پیرامون عفاف و آراستگی و همچنین حجاب و حدود آن است.
در درس دوازدهم به بررسی عزت و عفت میپردازیم. ویژگیها، آثار و تعاریف
را دستهبندی جز به جز كنید تا فراگیری بهتری داشته باشید اما در درس
سیزدهم تاریخ حجاب، فلسفه آن و حدود آثارش مطرح میشود، آیات و مفاهیم آنها
را جز به جز بررسی نمایید بالاخص مفاهیم زیر آیات كه در خود كتاب ذكر شده
است.
درس چهاردهم: شاید بهتر است بگویم كه احتمال
طرح سوال از این درس قریب به 99 درصد است. ابتدا به بررسی آیات آن
بپردازید، سپس به تعاریف دعوت به خیر و نیكی و امر به معروف و نهی از منكر،
بعد از آن تسلط بر متن و مفهوم روایات و در پایان بخش مهم این درس یعنی
احكام امر به معروف و نهی از منكر. برای دوره این درس رجوع به تستهای
آزمونهای سراسری سالهای گذشته میتواند به شما كمك شایانی كند.
درس پانزدهم: مفهوم آیات آن بسیار مهم است،
هر آیه را بررسی كنید، نتیجه نهایی آن در آیه آخر شما را به هدف اصلی درس
یعنی ضرورت تلاش برای دستیابی بیشتر به نعمات الهی رهنمون میكند. بخش بعد،
روایات مرتبط با كار است و در پایان كار حتما با خلاصهنویسی و دستهبندی
مطالب هر موضوع را به خوبی فرا بگیرید.
درس شانزدهم: بحث احكام اقتصادی در اسلام
است. هر قسمت را با موضوع آن تقسیمبندی كنید. آیات مربوط به ربا را با دقت
مطالعه كنید. اما بخش مهمی كه توجه بیشتری را طلب میكند بحث انفاق و
اقسام آن یعنی زكات و خمس است. تعاریف، موارد وجوب، مصارف و احكام مرتبط با
هر كدام از قسمتهای بسیار مهم برای طرح سوال است بالاخص مصارف خمس و زكات
كه حتما باید بر متن آیات آن تسلط داشته باشید.
در پایان از خداوند عزیز و مهربان سلامتی و پیروزی شما عزیزان را در همه امتحانات زندگی مسالت دارم.